Het begon reeds op vrijdag 31 juli (2020) toen er in het station van Oostende een chaos ontstond nadat een trein tussen Oostende en Brugge in de problemen was geraakt. Omdat hun trein er maar niet doorkwam stonden duizenden dagtoeristen op de terugweg naar huis samengepakt op het voorperron van het station van Oostende.
Het tropisch weer tijdens het weekend van 8 en 9 augustus, met daar bovenop op zaterdag relletjes met dagjestoeristen op het strand van Blankenberge, zorgde ervoor dat de dagjestoeristen helemaal niet meer welkom waren aan de kust. En ook al wilden de kustburgemeesters het volledige treinverkeer naar de kust stilleggen, bij de NMBS vonden ze een onwillige partner. De treinen bleven rijden.
Toen op vrijdagavond 31 juli treinreizigers opeengepakt stonden in het station van Oostende was van corona-afstand houden was geen sprake. De Oostendse burgemeester Bart Tommelein was woedend: hij las de NMBS de levieten en stelde zijn voorwaarden. De extra-treinen die de NMBS bij mooi weer inlegde, waren reeds lang een doorn in zijn oog en bovendien wilde hij van de NMBS een veiligheidsplan èn een reserveringssysteem voor de treinreizigers naar de kust.
In de week daarop volgde overleg tussen Tommelein en de NMBS maar ook reizigersvereniging TreinTramBus mengde zich op dinsdag 4 augustus in het debat. De reizigersvereniging kon zich vinden in een noodplan dat een vlottere afhandeling van incidenten op het spoor moet bewerkstelligen maar maar wil geen maatregelen die het voor de reizigers extra moeilijk maken om de trein te nemen. Een reserveringssysteem voor treinreizigers is voor TreinTramBus dan ook uit den boze en zou ten gronde trouwens geen oplossing bieden voor een chaos zoals die zich de vrijdag voordien voordeed in het station van Oostende.
De NMBS van haar kant verdedigde het inleggen van extra-treinen naar de kust omdat dit noodzakelijk was om de reizigers op haar treinen te kunnen blijven spreiden en zo de social distancing te vrijwaren.
Nadat op woensdag een hele dag werd vergaderd, werd het conflict tussen de NMBS en de burgemeester van Oostende bijgelegd: Tommelein nam vrede met het (goed verborgen) aanmeldingssysteem (geen reserveringsapp) dat reeds aanwezig is in de reisplanner van de NMBS en ook zou er in het station van Oostende op basis van de bestemming van de treinreizigers een voorsortering komen: de reizigersstromen voor de treinen naar Kortrijk, Antwerpen en Brussel zouden aldus worden gescheiden.
Geschil bijgelegd, zou je zo denken. Maar op zaterdag 8 augustus verschoof het probleem zich naar Blankenberge toen een groepje jonge Brusselaars bij een tropische hitte amok maakte op het strand. Wat daar werd vertoond was niet mooi: “Tientallen mensen gingen elkaar te lijf, nog eens honderden anderen waren toeschouwers. Materiaal van strandbars, zoals parasols en stokken, werd gebruikt als wapen” noteerde de website van de krant De Standaard. Een amatuurfilmpje illustreerde dit alles nog eens overvloedig.
Naar verluidt reageerde de burgemeester Daphné Dumery aangeslagen, mede omdat het mooie weer massa’s naar de kust heeft gelokt en ze alle moeite heeft gehad om die toeristenstroom in goede banen te leiden. Nog diezelfde avond laat liet ze weten dat haar badstad een time-out nodig had en dat de dag daarop dagjestoeristen niet meer welkom waren in Blankenberge.
Volgens niet door het parket bevestigde berichten waren 50 jongeren uit Brussel, allen lid van een jeufdbende betrokken bij de vechtpartij. Van allen is de identiteit bekend en 20 personen zouden zijn opgepakt. De meesten bleken onder invloed van drank.
Wel bevestigde het parket dat drie onder hen gerechtelijk werden aangehouden en maandag worden voorgeleid bij de onderzoeksrechter op verdenking van gewapende weerspannigheid en van opzettelijke slagen en verwondingen met werkonbekwaamheid tot gevolg. De anderen konden beschikken maar zullen zich wellicht later nog voor de rechtbank moeten verantwoorden.
Er bleken circa 120 politieagenten nodig om de rust op het strand te doen weerkeren. Negen agenten geraakten bij de interventie lichtgewond.
Vervolg van de saga op zondag 9 augustus: Zowel burgemeester Lippens van Knokke, die ook al geen hoge pet heeft over dagjestoeristen en die bij herhaling net niet opnieuw het woord ‘frigoboxtoeristen’ in de mond nam, als burgemeester Tommelein hingen hun karretje aan de incidenten in Blankenberge en richtten opnieuw hun pijlen op de NMBS. Daarbij wilden ze alle treinen naar hun kuststation zou verbieden. Tommelein kleefde er zelfs een tijdstip op: vanaf 11 uur waren de treinen niet meer welkom in de stad.
Met dagjestoeristen die met de wagen naar de kust kwamen afgezakt, hadden noch Tommelein noch Lippens een probleem. Enkel de NMBS en haar treinreizigers namen ze op de korrel.
Daarentegen was burgemeester Daphné Dumery van Blankenberge consequent en weigerde zij ook dagjestoeristen die met de wagen naar haar badstad kwamen afgezakt. Politiecontroles zorgden voor een filterblokkade en al voor deze gelegenheid geen geldige reden kon voorleggen, werd teruggestuurd of zelfs ronduit doorgestuurd naar een andere badstad, zoals De Haan of Wenduine.
Noch Tommelein, Lippens als Daphnz Dumery bleken hun verbod hard te kunnen maken zodat de treinen naar Oostende, maar ook naar Blankenberge en Knokke rijden. De kustburgemeesters konden de aankomende treinreizigers niet verbieden om hun badstad te bezoeken.
Voor Blankenberge èn Knokke leidde dit tot de bizarre situatie dat dagjesmensen met de wagen zonder meer rechtsomkeer dienden te maken maar dat treinreizigers ongemoeid de stad konden betreden. Wie in Blankenberge ‘het profiel’ had van een potentiële relschopper was, mocht er alvast niet in. Het zal je maar overkomen dat je een wat donkerder huidskleur hebt maar voorts met de beste bedoelingen de badstad wou bezoeken. Diezelfde selectiviteit bleek dan weer niet aanwezig in Oostende.
De strenge stem van Gouverneur De Caluwé hebben we tijdens deze zomer nog niet veel gehoord maar de voorbije dagen liet waarnemend Gouverneur Anne Martens wel frequent van zich laten horen. Omstreeks de middag belegde ze een crisisoverleg. Na afloop liet ze weten dat niet alleen de treinen bleven rijden maar dat ook de kuststations open bleven. Maar stelde ze: “We mogen niet riskeren dat we een mensenmassa in de stations krijgen die we dan niet kunnen beheersen”. Daarom zou er worde ingezet op een ‘massale monitoring‘: als zou blijken dat het ergens té druk wordt, kunnen burgemeesters beslissen om hun stad op slot te doen. Wel werden de dagjestoeristen aangeraden de kustbarometer te raadplegen.
Omstreeks 15 uur bleek het quaso overal ‘rustig’ tot ‘gezellig’ maar bleek door alle heisa de zure appel te zijn doorgeschoven naar Wenduine en De Panne waar het volgens de kustbarometer ‘druk’ heette te zijn. Maar pineut was De Haan waar het ‘zeer druk bleek te zijn, zelfs dermate druk dat in De Haan, Wenduine maar ook Bredene onvoldoende parkeerplaatsen waren om die doorverwezen dagjestoeristen op te vangen. Met als resultaat dat ook daar de dagjesmensen dienden te worden teruggestuurd.
Nadeel van de kustbarometer is wel dat ze een momentopname is op het moment van raadplegen en dat het geen beeld geeft van de stand van zaken kort voor het vertrek noch op het moment van vertrek.
In elk geval was waarnemend gouverneur Anne Martens evenin amused dat ook zij niet bij machte was om de treinen om de treinen naar de kuststations een halt toe te roepen. Daarbij was ze ook boos op de federale overheid omdat deze maar liet begaan nadat de NMBS liet weten dat ze een mandaat van de federale overheid nodig had om in haar treinaanbod te kunnen schrappen. Anderzijds was er de vrees dat bij het niet toelaten van treinreizigers deze zich binnen de stations zouden ophopen en was het nu net dat burgemeester Tommelein een week voordien zo boos had gemaakt.
François Mellot, de federale minister van mobiliteit, koos daarbij alvast de kant van de NMBS en liet reeds zondagmorgen vroeg weten dat de beelden van op het strand een probleem zijn van normen en waarden, niet van treinen: “De treinregeling zit vervat in het vervoersplan, goedgekeurd door de Ministerraad. Daar kunnen we niet zomaar in schrappen.” Meer nog: indien er treinen zouden worden afgeschaft, dan zou de NMBS ingaan tegen de adviezen van de GEES.
Na het crisisoverleg van zondagmiddag blaasde de waarnemend provinciegouverneur Anne Martens wat koud en warm tegelijk. Enerzijds liet ze weten dat niet iedereen mag gestraft worden omwille van het gedrag van enkele relschoppers en dat dagjestoeristen welkom blijven aan de kust. “Wie met kinderen verfrissing wil zoeken, is welkom. Wie zich correct aan de regels wil houden ook.“
Maar tegelijk tekende de krant De Morgen op dat de waarnemend gourverneur aan de federale overheid vraagt om vanaf het weekend van 14 augustus toch geen extra treinen naar de kust meer in te leggen: “Voorts wenst men de bezetting van de treinen te beperken in functie van de geldende coronamaatregelen. Eenmaal een kustgemeente vol is, kunnen er geen extra personen meer naar de kust gebracht worden.”
Dat is zowat de stand van zaken op het moment dat de redactie van deze tekst wordt afgesloten.
Conclusies van het verhaal:
- Burgemeester Tommelein heeft een reserveringssysteem om de drukte op zijn stranden onder controle te houden. Dit systeem is echter niet bij machte om de drukte elders in de stad in het gareel te houden. Daarbij richt hij selectief zijn pijlen op de dagjestoeristen die met de trein naar de kust komen, alsof zij geen gebruik zouden moeten maken van het Oostendse strandreserveringssysteem. Dagjestoeristen die met de wagen naar de kust komen, vormen voor de Oostendse burgemeester duidelijk geen probleem
- De badsteden Blankenberge en Knokke hebben blijkbaar niet zo’n strandreserveringsprbleem en hadden duidelijk moeite om de drukte binnen hun stranden èn stad binnen de perken te houden. Daarbij bleek de drukte gemonitord te worden bij laag tijd waarna bij opkomend tijd de toeristen steeds maar dichter op elkaar werden gepropt.
- In de badsteden is er duidelijk een spanningsveld tussen zoveel toeristen te verwelkomen en anderzijds er voor te zorgen dat de ketel niet overloopt.. Enerzijds wenst men de handel en de horeca zoveel mogelijk ter wille te zijn door de spenderende tweedeverblijvers met open armen te ontvangen, terwijl de krenterige frigotoerist niet erg welkom is.
(c) Nico Callens